Smart begint bij CLIC al aan de poort van het terrein, ver ervoor zelfs
Wilfred van der Plas is als consultant smart building bij advies- en ingenieursbureau DWA betrokken bij het ontwerp van CLIC. Het project is qua eisen rond toekomstbestendigheid een van de uitdagendste tot nu toe, vindt hij. “We worden bij CLIC echt uitgedaagd om ‘smart’ niet alleen in de gebouwen, maar op het hele terrein toe te passen.”
Alles dat “do, dirty of dull is”
Alles dat “do, dirty of dull is” aan een gebouw mag geautomatiseerd worden wat Wilfred van der Plas betreft. Oftewel: alles dat tijdrovend, vervelend of saai werk oplevert. Van der Plas heeft een grote voorliefde voor het concept smart, vertelt hij. Hij wil het maximale bereiken met het integreren van technologieën in een gebouw om de prestaties ervan en het gemak voor gebruikers te optimaliseren.
Zijn bureau, legt hij uit, adviseert “in het werkend maken van duurzaamheid”. “Wij implementeren onze kennis van duurzaamheid in het ontwerp van gebouwen om zo de duurzaamheidsdoelstellingen van onze klanten mogelijk te maken. Dat doen we met strategische advisering in de conceptfase, maar we ontwerpen ook, doen begeleiding en kwaliteitsinspectie tijdens de realisatie en denken ook mee over de exploitatie. In alle fases zijn er vragen rondom de juiste technologie voor een gebouw. Wij opereren feitelijk in dat speelveld van afwegingen.” En de projecten die DWA naast CLIC uitvoert zijn ook bepaald niet de eerste de beste: onder meer Valley op de Zuidas, EDGE aan het oude Telegraaf-pand aan de Amsterdamse Basisweg, NoMa House & Hourglass Amsterdam, het Herman Gorter-complex van de Rijksoverheid in Utrecht en het Floating Office Rotterdam.
Toekomstige technologieën integreerbaar
“De grootste uitdaging bij CLIC wordt om smart op een dusdanige manier te realiseren dat ook toekomstige technologieën integreerbaar blijven in de gebouwen en het terrein, zodat je in nieuwe behoeftes kunt blijven voorzien. Ook dus in de behoeftes en de technologieën die nu nog niet bestaan”, aldus Van der Plas.
Van der Plas vindt de logistieke component van het project zowel fascinerend als onderscheidend. “Het betekent dat je behalve met het smart maken van de afzonderlijke gebouwen, ook bezig bent met het smart maken van het hele terrein. En nog belangrijker, de gehele logistieke keten, want smart begint bij CLIC al aan de poort, ver ervoor zelfs. Zo is straks bekend welk voertuig met welke goederen hoe laat op CLIC aankomt, dan krijgt het op basis van het kenteken toegang tot het terrein en wordt het begeleid naar het juiste dock, waar de goederen gelost worden. Uiteraard is dan ook al bekend wat de volgende ronde is die het voertuig moet rijden. Het zal dus wellicht in korte tijd elektrisch moeten laden terwijl het aan het dock staat, dat voorzien is van laadinfrastructuur voor de batterij. De data die in deze processen worden verzameld, worden gedeeld met het energiesysteem zodat de benodigde energie beschikbaar is. De uiteindelijke werkwijze op CLIC is zo nu al de kern geworden van het ontwerp.”
Nog geen beperkingen
“Bij CLIC is mijn taak vooral het verwerken van het aspect smart in de duurzaamheid van het gebouw, in de zaken die energie nodig hebben en in de gebruiksvriendelijkheid van het gebouw”, aldus Van der Plas. “We zijn dus veel bezig met sensoren, data, kunstmatige intelligentie, platforms en IoT-oplossingen. Vanwege het belang van de logistieke operaties op CLIC ziet dat er anders uit dan het smart maken van een conventioneel kantoorgebouw. Hier komt veel meer bij kijken dan slechts het gebruiksgemak voor kantoormedewerkers en studenten.”
Daarmee verwijst Van der Plas naar de andere megaklus die hij op het moment in zijn portefeuille heeft: het smart maken van het vastgoed van de Universiteit van Utrecht. “Ik adviseer in de regel vooral in de exploitatiefase. Dat houdt in dat het gebouw er al staat en dat nagedacht wordt over hoe dat gebouw slimmer kan worden gemaakt. Het voordeel bij zulke klussen is dat er al een gebouw is en er al data zijn, maar het nadeel is dat je vastzit tussen de kaders die er al zijn. Het leuke aan meedenken in de vroege ontwerpfase, zoals bij CLIC, is dat er nog geen beperkingen zijn, bijvoorbeeld in de vorm van muren, en dat je daarom naar het optimum kan toewerken. Zo kunnen de slimme oplossingen in de gebouwen het best worden geborgd. Dat is des te belangrijker omdat het bij de stadslogistiek van de toekomst allemaal zal draaien om data en de informatie die daaruit gehaald kan worden.”
Ambitie
Ook in de kantoren en de warehouses ligt de lat bij CLIC hoger dan gewoonlijk, legt Van der Plas uit. “Dat zie je bijvoorbeeld terug in de interactie tussen mens en gebouw. Op CLIC staat de mens centraal en wordt gestreefd naar maximaal comfort voor wie er werkt of verblijft. Een gebruiker van de kantoren kan bijvoorbeeld met een app al de lichten en de temperatuur bedienen. Maar het gaat nog verder: uiteindelijk moet het bijvoorbeeld mogelijk zijn om alle lokale ondernemingen te integreren in een community-app. Zodat ik bijvoorbeeld ’s middags bij de bloemist een Valentijnsbloemetje voor mijn vrouw kan bestellen, dat dan ’s avonds wordt bezorgd. Of zodat ik voor mij en mijn bezoekers een paar cappuccino’s kan bestellen die dan over 20 minuten klaarstaan als ik dan met hen naar het koffietentje op het terrein ga. Dat is een mate van integratie die nog niet gebruikelijk is in de markt.”
Het ambitieniveau van Intospace blijft Van der Plas verbazen . “Naast een BREEAM-certificaat van het niveau ‘excellent’ is het doel om ook een certificaat Smart Score ‘Gold’ voor CLIC in de wacht te slepen. Dat is sowieso al vooruitstrevend als je bedenkt dat er pas één gebouw in Nederland is met een Smart Score-certificaat. Daarnaast was ik erg onder de indruk van het feit dat het plan van Intospace al aan de eisen bleek te voldoen toen we het langs de Smart Score meetlat-legden. Daar zijn in totaal zeker 60 tot 70 maatregelen nodig met het oog op dataverzameling en functionaliteiten voor gebruikers. Dat al die maatregelen onafhankelijk van de Smart Score-vereisten al in het plan verwerkt bleken te zijn, brengt de ambitie van CLIC en Intospace om te vernieuwen op een mooie manier tot uiting.”