Hoe zijn jullie bij CLIC betrokken geraakt?

“Waar Somerset de ontwikkeling van CLIC leidt, is Bohemen als partner verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de voorbereiding. Dat begon al in 2000. De bestuurlijke partijen waren al sinds 1980 bestuurlijk in gesprek over een oplossing voor de A9. In 1999 lagen er plannen met een kostprijs van 600 miljoen gulden op tafel om de A9 te verbreden. Dat zou in een tunnel kunnen of door de weg om te leggen. Toen hebben wij een alternatief bedacht waarmee het voor de helft van de kosten mogelijk zou moeten zijn. Dat alternatief werd verkeerskundig getest en na drie weken kreeg het groen licht. Na enig gelobby was het nodig om het plan nader uit te werken, om zo de minister te overtuigen.”

Hoe is dat gelukt?

“Na vier maanden kwamen we terug bij de minister met een uitgewerkt ontwerp, terwijl dat normaliter minimaal een jaar duurt om een uitwerking te maken. In samenwerking met Dura Vermeer en diverse adviseurs is er toen een compleet Voorlopig Ontwerp gemaakt van de nieuwe A9 gemaakt. Ook maakten we samen met de Gemeente Haarlemmermeer een ontwikkelingsvisie voor het gebied, met een exploitatiemodel. Dat heeft de doorslag gegeven. Er gebeuren heel veel dingen met veel bevlogen mensen rondom zo’n project. Het is fascinerend hoeveel je met elkaar voor elkaar krijgt als men de juiste mentaliteit heeft. Daar is uiteindelijk een boek over verschenen, getiteld: ‘Complex? Ja leuk’.”

Kun je stellen dat dit de geboorte is geweest van CLIC?

“Niet van het concept CLIC, maar het heeft deze locatie beschikbaar gemaakt voor een ontwikkeling als CLIC . Met het CLIC-concept is er draagvlak gecreëerd bij verschillende partijen om iets te maken wat kan bijdragen aan de stadsregio Amsterdam.”.

.

Bohemen doet meer in het gebied, waaronder het ontwerp van de aangrenzende woonwijk Quatrebras.

CLIC lijkt prima bij die omgeving aan te sluiten, ook al heeft het geen woonfunctie. Hoe verklaar je dat?

“Veel plannen lopen stuk op het gebrek aan bereidheid om ideeën samen af te stemmen. Bij CLIC lukt dat wél. In een van de concept-ontwerpen liep een weg langs de woonwijk voor vrachtverkeer. Op papier goed, maar omwonenden zouden dan tegen een groot deel van de logistieke stromen aankijken. Nu loopt de weg door het midden van CLIC. Mooi dat daar in de totstandkoming van de plannen voor is gekozen. De samenwerking met Somerset, de gemeente en Bohemen is altijd zo geweest dat er continu naar betere oplossingen wordt gekeken. Het is heel sterk om een ontwerp te tekenen waarmee je de flexibiliteit behoudt, ook ten opzichte van de markt, want je begint in 2000 met een idee voor de locatie, in 2020 maak je het bestemmingsplan en in de komende jaren wordt CLIC gerealiseerd. Mede gezien de huidige situatie in de wereld moet je zeker kunnen inspelen op de toekomst.”

Zijn de afgelopen 20 jaar moeizaam geweest?

“Je hebt een heel traject nodig om alle partijen achter je plannen te krijgen. Het duurde vijf jaar tussen de eerste plannen en de bestuurlijke overeenstemming. Daarna moet je plannen maken waarvan je weet dat ze later pas kunnen worden toegepast en daarom zijn de juiste afwegingen nodig. Er komen procedures vanuit de overheid. Er is een volgorde: Rijkswaterstaat moest de weg nog aanleggen waar nu woningen worden gebouwd. Zo zijn er anderhalf jaar geleden pas de palen geslagen van de eerste woningen. Het was hard werken maar steeds inspirerend om alle plannen haalbaar te maken en te zorgen dat je kunt starten met bouwen. Ook als weet dat iets als CLIC nodig is, moeten er ook voor de komst van CLIC allerlei procedures doorlopen worden. Kortom: het lijkt soms simpel, maar er gaat heel veel aan vooraf.”

Hoe voelt het voor jou dat CLIC er echt gaat komen?

“Ik heb een dochter van 21 en project van 20 jaar. CLIC is ook een beetje mijn kindje. Somerset heeft de expertise om CLIC te ontwikkelen. Ze hebben vaardigheden die wij als Bohemen weer niet hebben. Daarom is het zo’n mooie samenwerking: we vullen elkaar aan. Ik zie CLIC nu meer vanaf de zijlijn, maar heel positief tegemoet. Het is evident dat we naar een andere vorm van stadslogistiek moeten. Somerset heeft de expertise daar met de juiste samenwerkingen iets heel moois van te maken.”

De timing van het plannen van een bedrijfslocatie in de MRA in 2000 is achteraf gezien heel goed: de urgentie naar betere stadslogistiek wordt met de dag hoger.

“Ik vind het juist zo mooi dat we in samenwerking met de Gemeente Haarlemmermeer hebben gezorgd dat we al die tijd flexibel konden blijven om nu te bieden wat nodig is. De gemeente heeft daar een belangrijke rol in gespeeld door die ruimte te geven. Nu kunnen we anticiperen. De plek is fantastisch: CLIC komt op een plek waarvandaan het binnen 8 kilometer honderdduizenden mensen kan bedienen en overlast en congestie vraagstukken kan oplossen. Innovatie in de stadslogistiek is vandaag de dag noodzakelijk. Dit kan een groot succes worden. Je kunt zeggen dat CLIC de wind mee heeft, maar je moet het maar wel even doen allemaal. Het is de kracht van Somerset dat ze zoiets als CLIC kunnen bedenken en in de markt plaatsen.”

Als samenwerken zo goed werkt, waarom doet niet iedereen het?

“Het moeilijke van samenwerken is dat je afhankelijk bent van andere mensen en/of organisaties. Dat accepteren vinden veel mensen moeilijk, ook bestuurlijk, zeker als er veel geld mee gemoeid is. “Macht is makkelijker: de grond kopen en dan zelf bepalen wat ermee gebeurt is meestal een eenvoudiger traject. Gedachten en meningen worden dan dominant, ten koste van je flexibiliteit en mogelijkheid om in te spelen op de markt. Bohemen ontwikkelt locaties die ‘geen locatie’ zijn. Dus we creëren onze eigen locaties en werken dan samen met gemeenten om die locaties optimaal tot ontwikkeling te brengen, met een hoge marktconforme opbrengst voor de Gemeente. Wij kopen geen gronden als ontwikkelaar maar creëren nieuwe locaties. Niet veel partijen doen dat op die manier, maar het accepteren van onzekerheden geeft meer ruimte dan het hebben van macht. Ik geloof dus niet zo in macht.”