CLIC gaat verschil maken bij inburgering van de vrachtfiets in Amsterdam
Steeds meer bedrijven ontdekken de logistieke mogelijkheden van de bakfiets maar de toepassing is vooralsnog meestal kleinschalig. CLIC kan een voorbeeld worden van hoe de bakfiets grootschaliger kan worden ingezet, zegt Jos Sluijsmans, expert op het gebied van fietsinnovatie. “De eenvoud spreekt me erg aan en geen ander vervoersmiddel is zo energie-efficiënt als de fiets.” Sluijsmans kan goed en wel worden beschouwd als een verspreider van het fiets-evangelie. In 2004 begon hij het fietskoeriersbedrijf Fietsdiensten.nl. Naast koeriersdiensten ging hij al snel ook adviesklussen doen, en evenementen organiseren rond fietsinnovatie. “Wij in Nederland zien de fiets eigenlijk als een heel vanzelfsprekend gebruiksvoorwerp. In het buitenland vindt men de fiets vaker juist heel bijzonder waardoor je daar overal echte fietsfreaks tegenkomt die hele interessante dingen doen met fietsdesign.” Sluijsmans is sinds 2012 de organisator van het International Cargo Bike Festival.
Bevoorraden restaurants
Sluijsmans ging ooit na een studie rechten en een studie Spaans en Portugees aan de slag als tolk en vertaler. “Daar kwam veel en lang woon-werkverkeer bij kijken en ik merkte toen dat ik het fietsen begon te missen”, vertelt de Nijmegenaar. “Ik had er nooit bij stilgestaan hoe graag ik fiets tot het wegviel.” Toen Sluijsmans als asieljurist in het 18 kilometer verderop gelegen Arnhem ging werken, schafte hij een velomobiel (een gestroomlijnde ligfiets, red.) aan, waarmee hij elke dag heen en weer fietste. “Mijn autorijdende collega’s haalde ik dan op de terugweg in op de Waalbrug, waar zij bij elke avondspits weer in de file stonden. Ik begon me af te vragen waarom niet meer mensen de fiets nemen in plaats van de auto. Ik had elke ochtend heel veel plezier in het uur onderweg naar werk.”
Toen Sluijsmans zijn koeriersbedrijf begon, werd er voornamelijk gereden op tweewielers, waarbij de bezorgers waren uitgerust met koerierstassen. Gaandeweg ging hij zich steeds meer toespitsen op bakfietsen. Waar die vooral werden gezien als een middel om kinderen in te vervoeren zag Sluijsmans de mogelijkheden om er restaurants mee te bevoorraden met verse, lokale producten. “Ik ging ermee van de boerenmarkt naar de restaurants. Het jammere was wel dat zodra er een beetje volume ontstond het voor de boeren weer aantrekkelijker werd om het transport zelf met een busje te doen. Het gebeurde helaas wel vaker dat fietskoeriers bij opschaling slachtoffer werden van hun eigen succes.”
Meer ruimte en infrastructuur
Een van de eerste adviesklussen die Sluijsmans deed was voor de Radboud Universiteit. “Die zat erg met de bereikbaarheid van de campus voor personeel. Het gros van de werknemers woont dichtbij, waardoor er heel veel winst te behalen was als gestimuleerd kon worden dat ze met de fiets naar werk gaan.” Sluijsmans werd er als externe bij gehaald om met frisse, creatieve ideeën te komen. “Uiteindelijk is er onder het Radboud UMC een grote fietskelder gerealiseerd met ook een fietsenmaker erin. Ook hebben we leuke voorzieningen bedacht als fietsenstallingen met geïntegreerde fietsenpompen. De kerngedachte is dat als je fietsen wil stimuleren, moet laten zien dat je fietsers waardeert en daar net iets extra’s voor doet.”
Om de vrachtfiets in de stadslogistiek te laten inburgeren is volgens Sluijsmans meer ruimte en infrastructuur nodig. Daarvoor is het cruciaal dat je het economisch belang ervan kan aantonen, voert hij aan. Dat gebeurde met het tweejarige onderzoek Gas op Elektrisch van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN), waar Sluijsmans ook bij betrokken was. Onder andere de bedrijven Feenstra, Heijmans-Brinck en de ANWB ondervonden grote voordelen van het gebruik van de bakfiets. Vooral door servicemonteurs zich voortaan met de cargo bike te laten verplaatsen, kunnen veel voertuigbewegingen met busjes worden bespaard, bleek uit dat onderzoek. “Je moet sowieso beseffen dat een fiets veel energie-efficiënter is. Uit een Zweeds experiment bleek dat een cargobike maar 6 procent van de energie gebruikt die een elektrisch busje van Nissan zou gebruiken. Met de meeste voertuigen vervoer je vooral het voertuig, maar dus niet met de fiets.”
De stormachtige groei van het fenomeen flitsbezorging onderstreept volgens Sluijsmans de potentie van de fiets voor de stadslogistiek en het belang van meer infrastructuur voor fietstransport. “Die groei is volgens mij best duurzaam als we op een andere manier omgaan met de beschikbare ruimte. Concreet houdt dat in dat de maximumsnelheid voor auto’s omlaag moet en dat elektrische vrachtfietsen en speed pedelecs de rijbaan op moeten. Zo krijgen de écht kwetsbare verkeersdeelnemers ook weer meer ruimte op het fietspad. Naast extra ruimte op de weg zijn er ook hubs nodig voor voorraad, het wisselen van accu’s en voor het wisselen van vervoermiddel. Ook zijn er voor servicemonteurs punten nodig waar ze kunnen pauzeren. Bijvoorbeeld om te lunchen of om naar de wc te gaan.”
Zowel showroom als testgebied
CLIC gaat voor de inburgering van de elektrische vrachtfiets in de metropoolregio veel verschil maken, denkt Sluijsmans. “Het kan zowel een fantastische showroom als testgebied worden voor alles wat er mogelijk is met de elektrische bakfiets en het anders invullen van de stadslogistiek. Je kan daarbij aan van alles denken: zo kan CLIC een bakfietsverhuurder als gebruiker aantrekken, die dan vervolgens bakfietsen kan verhuren aan de andere gebruikers.” Zulke drempelverlagende ideeën kunnen doorslaggevend zijn, aldus Sluijsmans. “CLIC kan zelf ook het voorbeeld geven met hoe het zaken intern regelt. Dan heb ik het over de logistiek op het eigen terrein. De horecalogistiek of het ophalen van afval kunnen bijvoorbeeld heel goed worden aangepakt met de cargo bike. Van dat laatste zijn al goede voorbeelden die je zo kan overnemen.”
De bakfiets kan volgens Sluijsmans een grote bijdrage leveren aan de realisatie van de CLIC-filosofie, mede omdat er een omvangrijke laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen wordt gerealiseerd waarmee ook bakfietsen kunnen worden opgeladen. “ Met de accuwissel-automaten die je tegenwoordig hebt, kan dat superefficiënt. Die zie je hier in Nederland nog erg weinig. Dat is vreemd omdat je maar een fractie van de energiebehoefte van elektrische auto’s nodig hebt en de laadcapaciteit juist een enorme bottleneck is bij de elektrificatie van ons wagenpark is. Ook dat maakt lichtere voertuigen weer een absolute no-brainer.”